Nhu cầu dinh dưỡng là cần thiết cho tất cả mọi người, nhưng đặc biệt quan trọng đối với những người lao động nặng. Không chỉ quyết định năng suất làm việc mà còn ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe nếu không được quan tâm đúng mực.
Nỗi khổ những người lao động nặng
Công thức ăn uống chung của dân lao động nặng (như: thợ làm nề, làm hồ…): sáng gặm một ổ bánh mì hay gói xôi, trưa ăn đĩa cơm bình dân 4.000–5.000đ/đĩa, tối một bữa cơm rau, ít cá, thịt; rồi lên giường tìm sự hồi phục cho 8-9 tiếng đồng hồ quần quật của một ngày qua.
Đã thế những người thợ lao động nặng nhọc lại ăn bữa ăn nghèo năng lượng, chủ yếu là tinh bột. Trong khi nhu cầu năng lượng cần từ 2.800–3.200 kcal; nhưng khẩu phần ăn thường ngày của họ chỉ khoảng 2.000 kcal, nghĩa là thiếu một số chất dinh dưỡng cần thiết như chất đạm và chất béo.
Giải pháp về dinh dưỡng
Vậy làm cách nào để tăng năng lượng với sự cân đối các chất đạm và béo nhưng lại ít tốn tiền đối với những người lao động tay chân nặng nhọc?
Để tăng chất đạm thì nên ăn thêm các loại đậu đỗ: đậu hũ (đậu phụ), đậu hũ chiên thì giàu năng lượng hơn đậu hũ luộc vì có thêm chất béo từ dầu chiên. Các loại đậu khác cũng giàu đạm như: đậu phộng rang, đậu phộng nấu, các loại chè đậu xanh, chè đậu đen, chè mè đen, sữa đậu nành… Một số loại cá rất rẻ tiền như cá cơm vừa giàu đạm lại rất giàu calci.
Để tăng chất béo thì khi đi làm nên mang theo một hộp muối mè hoặc muối đậu phộng (nhưng thật ít muối, nhiều mè, nhiều đậu phộng) để đến bữa cơm thì thêm khoảng 1-2 muỗng súp mè hoặc đậu phộng sẽ tăng đáng kể năng lượng từ bữa ăn. Nhiều quán cơm bình dân sẵn sàng cho bạn thêm cơm với giá rẻ, mỗi chén cơm thêm cho bạn 200kcal để lao động.
Để có đủ vitamin thì cần ăn thêm trái cây. Rẻ tiền nhất và luôn có quanh năm vẫn là chuối, kế đến là đu đủ. Những trái cây khác thì “mùa nào thức ấy” sẽ ăn được nhiều loại trái cây ngon và rẻ như: chôm chôm, sơ-ri, ổi nên ăn thêm sau bữa ăn chính để giúp hấp thu tốt chất sắt có trong bữa ăn. Chất sắt là chất cần thiết để tạo máu. Chất này có nhiều trong huyết, gan, thịt, cá, đậu đỗ, và rau xanh. Món huyết xào giá hẹ cũng là món ngon, giàu chất sắt để tạo máu, mà lại rất rẻ. Thiếu máu sẽ làm giảm năng suất của người lao động và khi làm việc trên giàn giáo cao, rất dễ té vì chóng mặt.
Ngoài 3 bữa ăn chính, giữa giờ làm việc nên ăn thêm những bữa phụ như: khoai lang, khoai mì, bắp, đậu phộng luộc, các loại chè đậu. Khoai mì chấm với muối mè hoặc muối đậu phộng cũng là một món ăn ngon miệng.
Như vậy, đâu cần phải thịt cá thường xuyên thì mới bổ dưỡng mà những thức ăn kể trên có thể chuẩn bị sẵn để mang theo khi đi làm, vừa rẻ tiền lại bổ dưỡng không kém.
TS.BS. Trần Thị Minh Hạnh